Denizli Kadın Platformu Dönem Sözcüsü Ayşegül Odabaşıoğlu, “Türk Atasının kadına verdiği hakların sonuna kadar yılmaz bekçileriyiz dün Türk Kadınlar Birliği üyeleri bugün birçok kadın derneği ile haklarımızı sonuna kadar sahip çıkacağız” dedi.
Denizli Kadın Platformu Dönem Sözcüsü Ayşegül Odabaşıoğlu, 5 Aralık Türk Kadınının Seçme Ve Seçilme Hakkının Tanınmasının 88.Yıl Dönümü nedeniyle mesaj yayımladı. Odabaşıoğlu mesajında, “Kadınların siyasi hayatta seçme ve seçilme hakkını elde etmesi; toplumsal hayatta gerçekleşen Atatürk Devrimleri’nin en önemlilerinden birisidir. 5 Aralık 1939 Yılında Anayasa ve Seçim Kanunu’nda yapılan yasa değişikliği ile kadınların ilk kez oy kullanması ve aday olabilmesi hakkı tanındı. Türkiye, Fransa ve İtalya’dan 11 yıl, Romanya’dan 12 yıl, Bulgaristan’dan 13 yıl, Belçika’da 14 yıl, İsviçre’den 36 yıl önce Kadınlara Seçme ve Seçilme hakkı tanınmıştır” diye konuştu.
1934 milletvekili seçme ve seçilme hakkı
Milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanınmasıyla ilgili Odabaşıoğlu, “1930 yılından itibaren çıkartılan bazı yasalarla kadınlar önce Belediye Seçimlerine katılma, köylerde muhtar olma ve ihtiyar meclislerinde üye seçilme hakkını kullanmışlardır. Ancak 5 Aralık 1934 yılından itibaren de Milletvekili Seçme ve Seçilme Hakları tanınmıştır. Türkiye’de kadınlar siyasal haklarını ilk kez 1930 yılında Eylül ayından Ekim Ayının 20’sine kadar süren Belediye Seçimlerinde kullanılmıştır. Böylece ilk defa İzmir ve İstanbul illerinin bazı belediye meclislerine girmeye başlamıştır” ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin ilk kadın muhtarı Gül Esin Hanım
Ayşegül Odabaşıoğlu mesajında, “Türkiye Cumhuriyeti Devletinin ilk kadın muhtarı Aydın’ın Çine İlçe’sine bağlı Demirdere Köyünde (bugünkü Karpuzlu İlçesi) yaklaşık 500 oy alarak seçimi kazanan Gül Esin Hanım olmuştur. Ancak 5 Aralık 1934 yılında TBMM’ne sunulan Anayasa ve Seçim Kanununda yapılan değişiklik ile 317 üyeli Mecliste oylamaya katılan 258 milletvekilinin tümünün oyuyla değişiklik önerisi kabul edilmiş ve kadınlar seçme ve seçilme hakkını elde etmiştir” dedi.
İlk vekil seçiminde 17 kadın meclise girdi
Odabaşıoğlu kadınların milletvekili seçilme hakkı verilmesinin ardından 17 kadının meclise girdiğini vurgulayarak, “Kadınların ilk kez kullanıldığı ve aday olabildiği TBMM V. Dönem Seçimleri ile ilk kez 17 kadın Milletvekili 8 Şubat 1935’de Meclis’e girdi.
Anayasanın 10. ve 11. Maddeleri değiştirilerek her kadına 22 yaşında seçme, 30 yaşında seçilme hakkı verildi. Bu anayasa değişiklikleri çerçevesinde İntibah-ı Mebusan Kanunu (Milletvekili Seçimi Kanunu)’nda 11 Aralık 1934’de yapılan değişiklikler sonucu anayasada tanınan haklar seçim kanunuyla da düzenlendi. Yasanın çıkmasının ardından 7 Aralık 1934’te, Türk Kadınlar Birliği İstanbul’da Beyazıt Meydanı’nda büyük bir kutlama mitingi ve Beyazıt’tan Taksim’e bir yürüyüş düzenledi” diye konuştu.
Kadınlar meclisin yüzde 4,5’unu oluşturdu
Ayşegül Odabaşıoğlu, “Kadınların ilk kez oy kullandığı ve aday olabildiği TBMM V. Dönem seçimleri 8 Şubat 1935’te yapıldı. 17 kadın milletvekili ilk kez TBMM’ye girdi. Ara seçimlerde bu sayı 18’e ulaştı. Böylece kadınlar TBMM’deki tüm milletvekillerinin (400) yüzde 4,5’ini oluşturdular.
Mebrure Gönenç, Hatı Çırpan, Türkan Örs Baştuğ, Sabiha Gökçül Erbay, Şekibe İnsel, Hatice Özgener, Huriye Öniz, Fatma Memik, Nakiye Elgün, Fakihe Öymen, Ferruh Güpgüp, Bahire Bediş Morova Aydilek, Mihri Bektaş, Meliha Ulaş, Esma Nayman, Sabiha Görkey, Seniha Hızal, Benal Nevzad İstar 1935 yılı seçimlerinde TBMM’ne seçilen ilk kadın milletvekilleri oldu” ifadelerini kulllandı.
Ama bir o kadar daha değerli iki isim var
Odabaşıoğlu Türk kadınlarının hakları için mücadele eden Nezihe Muhiddin ve Şaziye Berrin’i de anarak, “Türkiye’deki kadınlar siyasi hakları için uzun yıllar mücadele veren iki isim: İlk adımı 1923’te Nezihe Muhiddin önderliğinde ilk kadın partisini, “Kadınlar Halk Fırkası”nı kurarak attılar. Verilen mücadele sonuç verdi. 1935 yılında Meclis’e girmeyi başardılar. Türkiye o günlerde, parlamentodaki kadın sayısı oranıyla dünyada ikinci sırada yer aldı. Nezihe Muhiddin’le Şaziye Berrin de Türk kadın hareketinin önderlerindendir.
Türk Atasının kadına verdiği hakların sonuna kadar yılmaz bekçileriyiz dün Türk Kadınlar Birliği üyeleri bugün birçok kadın derneği ile haklarımızı sonuna kadar sahip çıkacağız” dedi.
