Dünyada iz bırakan bir kadın. Angela Yvonne Davis. Hangi vasfını önce söylesem bilemedim. O filozof, insan hakları savunucusu, siyasetçi, yazar ve hümanist.
Davis, 26 Ocak 1944’te Amerika Alabama’da orta sınıfa mensup siyahi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. 15 yaşında iken, American Friends Service Committee bursunu kazanarak, New York’ta “Little Red School House” olarak tanınan ilerici özel okul Elisabeth Irwin lisesinde öğretim gördü. İlk olarak burada Marksizm’le tanıştı ve okuldaki komünist gruba katıldı. Amerikan siyahilerin özgürlüğü için mücadele etti.
1961 tarihinden itibaren Waltham Massachusetts’deki Brandeis Universitesi’nde Fransız edebiyatı okumaya başladı ve 1962 yılında Sorbonne’da okumak üzere bir yıllığına Fransa’ya gitti.
1960 yılında ve takip eden yıllarda Birmingham’da siyahi insan hakları savunucularına karşı çok sayıda bombalı suikastler düzenlendi. 1963 yılında Birmingham baptist kilisesine Ku Klux Klan örgütünün yaptığı bir kundaklama sonucu çıkan yangında, Angela Davis’in de tanıdığı dört kız çocuğu ölmüştü.
Brandeis Üniversitesi’nde Herbert Marcuse’dan ders aldı ve onun aracılığı ile filozofi ve sosyoloji okumak üzere 1965 Eylül’ünde Frankfurt (Main) / Almanya’ya gitti. Diğer hocaların yanı sıra Adorno ve Horkheimer’ın derslerine katıldı. Frankfurt’da Sosyalist Alman Öğrencileri Birliği’ne (SDS) katıldı ve Vietnam savaşı karşıtı eylemlerde aktif olarak rol aldı. Amerika’da siyahların mücadelesi giderek güçlenmeye başlayınca, 1968 yılının Ağustos ayında Amerika’ya döndü. Burada Student Nonviolent Coordinating Committee’ye (SNCC) katıldı ve kısa bir süre sonra Black Panther Party üyesi oldu. 1968 Haziran’ında ABD Komünist Partisi siyahlar hücresi Che-Lumumba-Club’a üye olarak katıldı.
Davis, Herbert Marcuse ile birlikte Kaliforniya Üniversitesi, San Diego’ya gitti ve 1968 yılında tahsilini tamamladı. Doçent olarak işe ancak mahkeme kararı ile başlayabildi; fakat komünist parti üyesi olduğu açığa çıkınca, 1970 yılında işten atıldı. Parti üyeliği SNCC’de de sorun olunca, oradan da ayrıldı.
ngela Davis, Black Panther Party üyesi olan ve 18 yaşından bu yana hapis yatan George Jackson’a hapishane koşullarını anlatan bir kitap yazmasını önerir. O da Soledad Brother kitabını yazar. Ağustos 1970’de Jackson’ın kardeşi Jonathan, abisini kurtarmak için mahkeme salonuna silahlı bir saldırıda bulunur. Bu çarpışmada dört polis ölür. Silahlar Davis’in adına alındığı için, saldırı silahlarını temin etme suçu Angela Davis’e yüklenir.
Bunun üzerine FBI Davis’i “Amerika’nın Aranan On Tehlikeli Suçlusu” listesine alır. Birkaç hafta sonra tutuklanır. Terörizme destek verdiği suçlaması ile hakkında idam cezası istenir. Tutuklanmasına karşı Amerika dışına da taşan dünya çapında bir protesto eylemi başlar. İki yıl sonra 4 Haziran 1972 tarihinde tüm suçlamalardan beraat ederek cezaevinden çıkar.Angela Davis bugün dahi Amerika’nın en tanınmış siyasi tutuklusu olarak bilinir.
1975 – 1977 yılları arasında Claremont College’de Afroamerikan derslerini, daha sonra da San Francisco Devlet Üniversitesi’nde, Kadın ve Ahlak derslerini verir.
1980 ve 1984 seçimlerinde Amerika başkan yardımcılığına aday olur.
1991 yılında diğer solcu arkadaşları ve eski komünist parti üyeleri ile birlikte Committees of Correspondence for Democracy and Socialism komitesini kurar. Angela Davis kendisini hala komünist olarak tanımlar.
Son yıllardakien dikkat çeken ve saygı gören çalışması “Hapishaneler – Endüstriyel Komplex” dir. Bu çalışmasında Davis, Amerika’daki cinsiyet, ırk ve sınıflara yapılan baskıların uluslararası boyutunu ele almıştır. Burada, 2003 yılında yayınlanan Are Prisons Obsolete? kitabında olduğu gibi, demokrasi savaşının, kölelikden arta kalan koşulları sosyal yaşamda nasıl başarıya ulaştıracağı konusunda düşünceler geliştirmiştir.
Angela Davis Kaliforniya Üniversitesi, Santa Cruz’da profesör olarak çalışmaktadır. Ayrıca ölüm cezasına hayır kampanyasının da sözcülüğünü yapmaktadır.
Davis’in 10 kitabı var, iki kitabı da Türkçe’ye çevrilmiş.
Ödülleri:
1972 Angela Davis Doğu Almanya’ya (DDR) yaptığı ilk ziyaretinde Magdeburg şehri onur üyeliğini almıştır.Bugüne kadar bu bu ödülü alan tek kadındır.
1972 John Lennon, Some Time in New York City albümündeki Angela adlı şarkıyı ona ithaf etmiştir.
1972 The Rolling Stones, Exile On Main Street albümündeki Sweet Black Angel adlı şarkıyı Davis’e ithaf etmiştir.
1972 Franz Josef Degenhardt Angela Davis şarkısını, Mutter Mathilde albümünde onun için yayınladı.
1979 Lenin Barış Ödülü’nü aldı.
2004 İnsan Hakları Ödülü’nü aldı, Gesellschaft zum Schutz von Bürgerrecht und Menschenwürde.
Angela Davis’le ilgili, üzerinde resmi bulunan birçok T-Shirt basıldı.
Kitapları
İngilizce
If They Come in the Morning: Voices of Resistance, 1971
Frame Up: The Opening Defense Statement Made, 1972
Angela Davis. An Autobiography, 1974
Women, Race & Class, 1981
Violence Against Women and the Ongoing Challenge to Racism, 1985
Women, Culture and Politics, 1989
Blues Legacies and Black Feminism. Gertrude „Ma“ Rainey, Bessie Smith, and Billie Holiday, 1999
The Angela Y. Davis Reader, 1999
Are Prisons Obsolete?, 2003
Abolition Democracy – Beyond Empire, Prisons, and Torture, 2005
Türkçe
Kadınlar, Irk ve Sınıf, Angela Davis; Çeviren: İnci Çeliker, Sosyalist Yayınlar, İstanbul, 1994
Eğer Şafakta Gelirlerse, Angela Davis, Çeviren: Hamit Bozak, Agora Kitaplığı; Cinsiyet Psikolojisi; İstanbul, 2008
