Hürrem Sultan, Avrupa’da bilinen adıyla La Rossa veya Roxelana. 19 Mart 1534 Rutenya’da dünyaya gelmiş, 17 Nisan 1558’de 52 yaşında İstanbul’da hayatını kaybetmiştir.
Osmanlı İmparatorluğu’nun onuncu padişahı ve 89. İslam Halifesi I. Süleyman’ın nikâhlı eşi, sonraki padişah II. Selim ile Şehzade Mehmed, Mihrimah Sultan, Şehzade Abdullah, Şehzade Bayezid ve Şehzade Cihangir’in annesi, Haseki Sultandır.
Sultanın hayatı romanlara, tiyatro oyunlarına, opera eserlerine konu olmuştur. Siyasette ve devlet işlerinde aktif rol oynayarak, Osmanlı İmparatorluğu’nda “Kadınlar saltanatı” denilen devri başlattığı rivâyet edilir. Ayrıca, Osmanlı Tarihinin en güçlü ve en etkili kadın sultanlarından birisi olarak kabul ediliyor.
Topkapı Sarayı’na gelene kadarki yaşamı hakkında kesin bir bilgi yoktur. Lehistan Krallığı’nın sınırları içerisinde bulunan Rutenya (Ukrayna)’da 1504 yılında doğduğu rivayet edilir. Tatar akıncıları tarafından 1520 tarihinde 15’li yaşlarında Rutenya’den kaçırıldığı, Kırım Hanı’nın himayesine girdikten sonra Topkapı Sarayı’na sunulduğu tarihçiler ve yazarlar tarafından kabul görmüştür.
Kızlık ismi bilinmiyen Hürrem Sultan, sonraki kayıtlara göre, 19. yüzyılın Ukrayna’daki ilk kayıtlarına göre – Anastasia (Kısaca Nastia) Polonyalıların geleneğinde, Aleksandra Lisowska olarak bilinir. Genelde Hürrem Haseki Sultan ya da Hürrem balsaq sultan olarak bilinirdi; Avrupa dillerinde Roxolena, Roxolana, Roxelane, Rossa, Ruziac, Ruslana; Türkçede Hürrem, neşeli olan kişi anlamına gelir.
Roxelana, kendisinin gerçek ismi olmayabilir ama takma adı onun Ukraynalı soyuna ait olan (Günümüze ait yaygın isim Ruslana) ve doğu slav ismi olan, Roxolany ya da Roxelany, şimdiki Ukrayna halkında 15. yüzyıldan sonra kullanılıyordu. Bunlara ek olarak, bazı tarihçilere göre Hürrem Sultan (Roxelana) Ukrayna sınırları içerisinde bulunan Rohatyn kentinde doğmuş Lehistanlı Ortodoks bir ailenin kızıdır.
Kendisi adına çizilen portreler tamamen ressamların hayal ürünü olup, gerçeği yansıtmamaktadır. Bunun yanında Osmanlı İmparatorluğu’nda adına en çok portre yapılmış sultandır.
Hürrem Sultan, sarayda özel bir eğitim gördü. Güzelliği, zekası ve becerisi ile padişahın dikkatini çekmeyi bildi. Harem kadınları ve saray ileri gelenleri arasında da kendine yer edindi. Hürrem Sultan saraya geldiğinde Kanuni Mahidevran Sultan ile evliydi ve Mustafa isimli bir oğlu vardı. Mustafa zamanla çok sevilen bir şehzade haline geldi. Mustafa’nın Kanuni’den sonra padişah olmasına kesin gözüyle bakılıyordu. Bu da Mahidevran Sultan’ın Valide Sultan olacağı anlamına geliyordu. Oysa Hürrem Sultan her bakımdan Mahidevran Sultan’ın önüne geçti.
Hürrem Sultan’ın Çoçukları
Hürrem Sultan, Kanuni Sultan Süleyman’a bir kız, dört oğlan çocuğu doğurdu. Kızı Mihrimah olup, erkek çocukları, Mehmed, Selim, Bayezid, Cihangir ve Abdullah adlı şehzadelerdi.
Kızı Mihrimah Sultan’ı Vezir-i Azam Rüstem Paşa ile evlendirdi.
En büyük oğlu Mehmed Şehzade tahta çıkamadan öldü. Şehzade Cihangir Sultan, Şehzade Mustafa Sultan’ın boğduruluşuna olan üzüntüsünden kalp krizinden öldü. Şehzade Beyazıd Kanuni Sultan Süleyman’a olan isyanından sonra İran’a sığındı ve İran Şah’ı kendisini zindana attırdı. Bir süre sonra zindanda öldürüldü. Son Şehzade 2. Selim kalmıştı artık… Hürrem Sultan’ın ikinci oğlu Selim tahta çıktı.
Hürrem Sultan’ın Ölümü
Hürrem Sultan 18 Nisan 1558 tarihinde eşi Kanuni Sultan Süleyman’dan 8 sene önce 52 yaşındayken öldü. Oğlu II. Selim’in tahta çıkışını göremedi. Süleymaniye Camisi Külliyesi içinde kendisi için yaptırılan türbeye gömüldü. Türbenin iç duvarları bir cennet bahçesini tasvir eden İznik çinileriyle kaplıdır.
