Çocuklarda gündüz veya gece tekrarlayıcı şekilde idrar kaçırmaya alt ıslatma diğer adıyla ise enürezis noktürna denir. Çocuklarda en sık karşılaşılan sorunlardan biridir. Normal gelişim dönemine göre 2–3 yaş arası gündüz, 4–5 yaş arası ise geceleri bu problemin ortadan kalkması beklenir. Bu yaş döneminden sonra altını ıslatmaya devam ediyorsa çocuğun fizyolojik ya da ruhsal bir problemi olabilir.
Çocuk yaşadığı duygusal problemlerden etkilenip altını ıslatabilir ya da tuvalet alışkanlığını kazanabilmesi için sfinkter kaslarının tam olgunlaşmadığı için altını ıslatmaya devam ediyor olabilir. Çocuklarda bu kaslar henüz olgunlaşmamış ise duygusal problemi olmasa da alt ıslatma sorunları devam edecektir. Bu kasların ise 2–3 yaş döneminde olgunlaşması beklenir.
Enürezis noktürna (alt ıslatma), gece veya gündüz görülebilir. Yapılan araştırmalara göre, erkek çocuklar kızlara oranla daha sık altını ıslatma problemi yaşamaktadır. Aileler için kaygılandırıcı bir durum olsa da sabırlı olmanız ve çocuğun bilerek yapmadığını hatırlamanız çocuğun gelecekteki ruh sağlığı için çok önemlidir.
Altını Islatma Nedenleri
- Tuvalet eğitimine çok erken yaşlarda başlayan çocuklarda
- Tuvalet eğitiminde çok katı kurallara maruz kalan çocuklarda
- Genetik faktörler etkili olabilir. Anne ya da babanın genetik öyküsünde alt ıslatma veya tuvalet alışkanlığını geç kazandıysa çocukta da aynı sorunlar görülebilir
- Çocuğun yaşadığı travmatik durumlar, ölümler, kazalar, hastalıklar, aile içi iletişim problemleri, geçimsizlik, boşanma durumları
- Sfinkter kasları olgunlaşmayan çocuklarda
- Şeker hastalığı, böbrek ve idrar yolu enfeksiyonu rahatsızlığı yaşayan çocuklarda
- Kronik kabızlık sorunu yaşayan çocuklarda
- Anne babayı her zaman görememe, kısıtlı zamanda görme ve birlikte vakit geçiremeyen çocuklarda
- Kaygılı ya da aşırı koruyucu anne baba tutumları
- Anne babanın ilgisizliği ya da aşırı hoşgörülü olması
- Tutarsız ve baskıcı aile modelinde büyüyen çocuklarda
- Okulda yaşanan problemler, arkadaşlık ilişkileri ya da akademik başarıda zorlanma
- Gece derin uyku sonucunda tuvalete gidemeyen çocuklarda
- Kardeş kıskançlığı yaşayan çocuklarda alt ıslatma nedenlerindendir.
Altını Islatma Sorunu Nasıl Önlenebilir?
- Çocukla sağlıklı iletişim kurularak, oyun oynayarak onun değerli olduğu hissetmesi sağlanmalıdır.
- Çocuğa baskıcı ve katı bir tutumla tuvalet eğitimi verilmemelidir. Tuvalet eğitimi verildiği dönemde tuvaleti kullandığı için küçük ödüllendirmelerle çocuk motive edilmelidir.
- Çocuk üzerinde aşırı titiz yaklaşımda bulunulmamalıdır.
- Çocuğun alt ıslatma sorunun fizyolojik olup olmadığı araştırılmalı, fizyolojik bir nedenden kaynaklanıyorsa tedavi için doktora yönlendirilmelidir.
- Anne- baba çocuğun bu sorunuyla ilgili çocuğa ya da bir başka kişiye rahatsızlığını anlatmamalıdır.
- Çocuğu gün içinde belirli aralıklarla tuvalete oturtulmalıdır. Bazen çocuklar oyunlarına o kadar kendilerini kaptırır ki tuvaletlerinin geldiğinin farkına varamazlar.
- Tuvalet eğitimi için ailenin ve çocuğun hazır olması önemlidir. Çocuğun belli bir olgunluğa ulaşması beklenmeli ve aceleci davranılmamalıdır.
- Geceleri altını ıslatmaması için uyurken çocuğa bez bağlanmamalıdır.
- Gece alt ıslatma sorununun çözümüne yönelik uykusu ağır çocuğu belirli aralıklarla tuvalete kaldırılmalı ve gece yatmadan önce sıvı tüketimine dikkat edilmelidir.
- Gece yatmadan önce mutlaka tuvalete götürülmelidir.
Alt ıslatma problemi yaşayan çocukların anne baba olarak destek olduğunuzu bilmeleri çok önemlidir. Bu sorunları yaşayan çocuklar cezalandırılmamalı ve suçlanmamalıdır. Tedavi edilmeyen alt ıslatma problemlerinde ileri ki yaşlarda da aynı sorunlar devam ettiğinde çocuklarda sosyal sorunlar, depresyon ve kaygı bozuklukları görülmesi mümkündür.
Alt ıslatma problemin tedavi edilirse geçici bir sorun olduğunu, çocuğun bilerek ve isteyerek yapmadığını unutmadan sabırlı ve anlayışlı davranmak bu süreçte önemlidir. Çok geç kalınmadan mutlaka bir oyun terapisi desteği için başvurulmalıdır.
Şeyma GAZEZOĞLU BOZBAY
Davranış Bilimci- Çocuk Gelişimci-Oyun Terapisti- Aile Danışmanı
